Marka, bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayan işarettir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Birinci Kitabında nelerin marka olabileceği, başvuruların ne şekilde yapılması gerektiği ve itirazlar açıkça düzenlenmiş bulunmaktadır. 6769 Sayılı Kanun madde 4 uyarınca marka, marka sahibine sağlanan korumanın açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dahil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilmektedir. Marka başvurusu retleri ikiye ayrılmaktadır: Mutlak ret nedenleri ve nispi ret nedenleri.
1. Mutlak Ret Nedenleri
· Yukarıda bahsedilen ve 6769 sayılı Kanun 4. Maddesi kapsamında sayılan kriterlere uyum sağlamayarak marka olamayacak işaretler
· Herhangi bir ayırt edici niteliği haiz olmayan işaretler
· Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğu zamanı gösteren veya malların ya da hizmetlerin diğer özelliklerini belirten işaret veya adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak içeren işaretler
· Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmiş ya da daha önceki tarihte tescil başvurusu yapılmış marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretler
· Malın doğası gereği ortaya çıkan şeklini ya da başka bir özelliğini veya teknik bir sonucu elde etmek için zorunlu olan veya mala asli değerini veren şekli ya da başka bir özeliğini münhasıran içeren işaretler
· Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak işaretler
· Paris Sözleşmesinin 2. Mükerrer 6. Maddesine göre reddedilecek işaretler ( devlet amblemleri, resmi logolar ve devletlerarası teşkilatların amblemleri gibi.)
· Paris Sözleşmesinin 2. Mükerrer 6. Maddesi kapsamı dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş diğer işaretler ile yetkili mercilerce tescil izni verilmemiş olan armaları, nişanları veya adlandırmaları içeren işaretler.
· Dini değerleri veya sembolleri içeren işaretler
· Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı işaretler
· Tescilli coğrafi işaretten oluşan ya da tescilli coğrafi işaret içeren işaretler
Bir marka, başvuru tarihinden önce kullanılmış ve başvuruya konu mal veya hizmetler bakımından bu kullanım sonucu ayırt edici nitelik kazanmışsa bu markanın tescili 6769 sayılı Kanunun 5. Maddesinin 1.fıkrasının (b), (c) ve (d) bentlerine göre reddedilemez.
Öte yandan önceki marka sahibinin başvurunun tescile açıkça muvafakat ettiğini gösterir noter onaylı belgenin Kuruma sunulmuş işe bir marka başvurusu, 6769 sayılı Kanunun 5. Maddesinin 1.fıkrasının (ç) bendi uyarınca reddedilemeyecektir. Söz konusu muvafakatnamenin usul ve esasları yönetmelikte belirlenmiştir.
2. Nispi Ret Nedenleri
· Tescil başvurusu yapılan bir markanın, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile aynılığı ya da benzerliği ve kapsadığı mal veya hizmetlerin aynılığı ya da benzerliği nedeniyle, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali varsa itiraz üzerine başvuru reddedilir.
· Ticari vekil veya temsilcinin, marka sahibinin izni olmaksızın ve haklı bir sebebe dayanmaksızın markanın aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kendi adına tescili için yaptığı başvuru, marka sahibinin itirazı üzerine reddedilir.
· Ticari vekil veya temsilcinin, marka sahibinin izni olmaksızın ve haklı bir sebebe dayanmaksızın markanın aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kendi adına tescili için yaptığı başvuru, marka sahibinin itirazı üzerine reddedilir.
· Başvuru tarihinden veya varsa rüçhan tarihinden önce tescilsiz bir marka veya ticaret sırasında kullanılan bir başka işaret için hak elde edilmişse, bu işaret sahibinin itirazı üzerine, marka başvurusu reddedilir.
· Paris Sözleşmesinin 1. mükerrer 6. maddesi bağlamındaki tanınmış markalar ile aynı veya benzer nitelikteki marka başvuruları, aynı veya benzer mal veya hizmetler bakımından itiraz üzerine reddedilir.
· Tescil edilmiş veya tescil başvurusu daha önceki tarihte yapılmış bir markanın, Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle haksız bir yararın sağlanabileceği, markanın itibarının zarar görebileceği veya ayırt edici karakterinin zedelenebileceği hâllerde, aynı ya da benzer markanın tescil başvurusu, haklı bir sebebe dayanma hâli saklı kalmak kaydıyla, başvurunun aynı, benzer veya farklı mal veya hizmetlerde yapılmış olmasına bakılmaksızın önceki tarihli marka sahibinin itirazı üzerine reddedilir.
· Tescil başvurusu yapılan markanın başkasına ait kişi ismini, ticaret unvanını, fotoğrafını, telif hakkını veya herhangi bir fikri mülkiyet hakkını içermesi hâlinde hak sahibinin itirazı üzerine başvuru reddedilir.
· Ortak markanın veya garanti markasının yenilenmeme sebebiyle koruma süresinin sona ermesinden itibaren üç yıl içinde yapılan, ortak marka veya garanti markasıyla aynı veya benzer olan ve aynı veya benzer mal veya hizmetleri içeren marka başvurusu, önceki hak sahibinin itirazı üzerine reddedilir.
· Tescilli markanın yenilenmeme sebebiyle koruma süresinin sona ermesinden itibaren iki yıl içinde yapılan, bu markayla aynı veya benzer olan ve aynı veya benzer mal veya hizmetleri içeren marka başvurusu, önceki marka sahibinin itirazı üzerine bu iki yıllık süre içinde markanın kullanılmış olması şartıyla reddedilir.
· Kötüniyetle yapılan marka başvuruları itiraz üzerine reddedilir.
BAŞVURU
– Marka başvurusu, fiziki evrak ile ya da çevrimiçi başvuru ile yapılabilmektedir. Başvuruda bulunabilmek için, başvuru sahibinin tacir olması, ticari işletmesinin bulunması şartı aranmamaktadır. Bir başka deyişle gerçek kişilerin de marka tescil başvurusunda bulunması mümkündür.
– Her marka için ayrı bir tescil başvurusu yapılması gerekmektedir. Birden çok marka için tek bir başvuru yapılması mümkün değildir.
Marka başvurusunda,
i. Başvuru sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri içeren başvuru formu,
ii. Marka örneği,
iii. Başvuruya konu mal veya hizmetlerin listesi,
iv. Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge,
v. Başvuru, ortak marka veya garanti markası için yapılmışsa 32 nci madde kapsamında düzenlenmiş teknik şartname,
vi. Rüçhan hakkı talebi varsa rüçhan hakkı talep ücretinin ödendiğini gösterir belge,
vii. Marka örneğinde Latin alfabesi dışında harf veya harfler kullanılmışsa bunların Latin alfabesindeki karşılığı yer almalıdır. Başvurular TPE tarafından yürütülen idari süreç ve incelemeler neticesinde marka uygun bulunması halinde marka tescili gerçekleşmektedir.
Marka tescili, yapılan başvuru üzerine, TPE tarafından yürütülen idari sürecin sonunda gerçekleşmektedir.
Bu süreç;
tescil başvurusu,
başvurunun TPE tarafından sınıflandırılması ve incelenmesi,
başvurunun yayınlanması,
başvuruya itirazların yapılması, itirazların incelenmesi,
tescil belgelerinin verilmesi / tescil başvurusunun reddedilmesi,
aşamalarını içermektedir. Başvurusu eksiksiz yapılmış veya eksiklerini gidermiş ve süresi içerisinde hakkına itiraz yapılmamış veya yapılan itiraz kesin olarak reddedilmiş bir başvuru, tescil edilerek sicile kaydedilir. Başvuru sahibine de ‘’Marka Tescil Belgesi’’ verilir.
Marka tescilinin sağladığı korumanın süresi, tescil başvurusu tarihinden itibaren 10 yıldır. Bu süre, her 10 yılın bitiminden itibaren geçerli olmak üzere, 10’ar yıllık dönemler halinde ve sınırsız olarak yenilenebilmektedir.
Koruma süresinin bitiminden itibaren altı aylık süre içerisinde tescili yenilenmeyen markalar hükümsüz sayılmaktadır. Yenileme isteminin yapılması ve yenileme harç ve ücretinin ödenmesi, koruma süresinin sona erdiği tarihten önceki altı ay içinde gerçekleştirilmektedir. Bu süre içinde talebin yapılmaması halinde, yenileme, koruma süresinin sona erdiği tarihten itibaren altı aylık süre içinde ek ücretin ödenmesi şartıyla da yenileme yapılabilmektedir.
Marka tescil başvurusunda bulunabilmek için, markanın kullanılmakta olması şart değildir. Ancak, tescilden sonraki herhangi bir 5 yıllık dönemde marka kullanılmaz ise markanın iptaline karar verilir.
